11.Η Τεχνική του Scribing
Περνάμε τώρα στο scribing ή επαναχάραξη γραμμώσεων.Αυτή είναι μια πολύ όμορφη τεχνική που στόχο έχει την εξωτερική βελτίωση και αισθητική του μοντέλου μας.Το scribing δεν αποτελεί πάντα την τεχνική που πρέπει οπωσδήποτε να εφαρμόσουμε γιατί δεν ταιριάζει πάντα σε όλα τα μοντέλα,έτσι δεν επιβάλεται πάντα στις κατασκευές μας.Όταν λέμε ότι θα κάνουμε επαναχάραξη εννοούμε την καθολική εκβάθυνση των γραμμών του μοντέλου με σκοπό να τονίσουμε τις εργοστασιακές γραμμές του κατασκευαστή και να δώσουμε ένα πιο όμορφο αισθητικό αποτέλεσμα που αργότερα μετά το πέρας της βαφής θα αναδείξει περισσότερο το αεροπλάνο μας.Εδώ προκύπτει όμως το ερώτημα του πότε πρέπει να κάνουμε scribing?Η απάντηση είναι απλή.Όποτε θέλουμε!!Το ζητούμενο όμως είναι ότι πρόκειται για επίπονη διαδικασία,οπότε θα πρέπει να σταθμίσουμε και τις καταστάσεις για να δούμε το αν αξίζει τον κόπο να το κάνουμε τελικά η όχι.Υπάρχουν 4 βασικοί παράγοντες που θα πρέπει να μελετήσουμε και αυτοί είναι οι εξής.
1) Το μέγεθος της κλίμακας που δουλέυουμε.
2)Πόσες γραμμώσεις έχει το αεροπλάνο χαραγμένες.
3)Ποιος είναι ο τρόπος χάραξης των γραμμών αυτών.
4)Επάρκεια των χαρακτικών μας εργαλείων.
Ας ξεκινήσουμε να αναλύσουμε τον κάθε παράγοντα ξεχωριστά.Το πρώτο και βασικό για το αν αξίζει τον κόπο να κάνουμε scribing είναι η κλίμακα.Ένα αεροπλανάκι στην 1/144 πχ το μόνο που θα αποτελέσει είναι ένας μεγάλος πονοκέφαλος με μηδενικό αποτέλεσμα καθώς οι γραμμώσεις εκεί θα είναι μιδαμινής σημασίας και με λιγοστή ποιότητα χάραξης από τον κατασκευαστή και σε αυτή την περίπτωση είναι δώρον άδωρον να μπούμε στον κόπο να το κάνουμε.Αυτό μπορεί να ισχύσει όμως και σε αεροπλάνα της κλίμακας 1/72.Έχω διαπιστώσει μοντέλο F-5 το οποίο δεν είχε την παραμικρή χάραξη ailerons,flaps,rudder.Μιλάμε για αεροπλάνο μήκους 20cm.Θα αναφερθώ πιο κάτω σε αυτό.Είναι ευνόητο ότι όσο μεγαλύτερη είναι η κλίμακα μας τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουμε για ένα επιτυχές scribing.Επίσης είναι σημαντική η κλίμακα διότι έχουμε θέμα διαφοράς πάχους του πλαστικού και αυτό σημαίνει ελάχιστες πιθανότητες καταστροφής μιας επιφάνειας καθώς δεν θα μας είναι και τόσο ευχάριστη εμπειρία το χάραγμα σε πλαστικά πάχους μικρότερου του ενός χιλιοστού την στιγμή που στην 1/48+ χαράσουμε άνετα και χωρίς φόβο.Η δέυτερη παράμετρος είναι οι γραμμώσεις μας.Σε ένα μοντέλο με ελάχιστες γραμμώσεις είναι στην κρίση μας το αν θα το κάνουμε η όχι.Δεν είναι και τίποτα να αφιερώσουμε και ένα μισάωρο για 5-6 γραμμές οι οποίες όμως θα πρέπει να είναι και σωστές.Τι κάνουμε όμως όταν διαπιστώσουμε ελατωματικό μοντέλο όπως το F-5 που ανέφερα πιο πάνω?Εμένα η εμπειρία μου δίδαξε το εξής.Όταν βλέπεις μοντέλο με περισσέυματα πλαστικού στην καλύπτρα,με ίχνη ραγισμάτων,και άτρακτο(fuselage)χωρίς γραμμές rudder,flaps,ailerons τότε καλά κρασιά που λέμε. Αυτό ήταν και το F-5 που έλεγα.Εδώ τώρα τι κάνουμε σ αυτή την περίπτωση?Χωρίς αμφιβολία ξεκινάει ένας μεγάλος μπελάς γιατί πρέπει όχι μόνο να χαράξουμε εμείς τις γραμμές του αλλά να τις χαράξουμε και σωστά και σύμφωνα με το αληθινό μοντέλο πάντα.Το πως θα γίνει θα το πούμε παρακάτω.Τρίτη παράμετρος είναι το στυλ των γραμμώσεων.Είναι κάποιοι κατασκευαστές που στα αεροπλάνα τους δίνουν ήδη χαραγμένες γραμμώσεις-ιμιτελείς και είναι καποίοι άλλοι που τις έχουν προεξέχουσες και όχι χαρακτές.Σ αυτές τις περιπτώσεις το scribing είναι ριψοκίνδυνο να γίνει λόγω του ότι είναι αδύνατο να χαράξεις πάνω απ τις γραμμές αυτές,και δεν υπάρχει λόγος άλλωστε,και επίσης η μόνη δυνατότητα είναι να χαράξεις δίπλα απ τις γραμμές αλλά δεν το συνιστώ γιατί είναι επίσης πολύ δύσκολο να ακολουθήσεις ίσια γραμμή χαράσσοντας με οδηγό την γραμμή που προεξέχει.Το μόνο που θα καταφέρουμε είναι ατελείς γραμμές με στραβάδες και ζημιές.Η γνώμη μου είναι ότι δεν είναι συνετό να κάνουμε scribing σε τέτοιες περιπτώσεις για λόγους ταλαιπωρίας που δεν χρειάζεται να υποστούμε.Έχουμε ήδη άλλωστε τις γραμμές έτοιμες αλλά αν και πάλι επιμείνει κάποιος να το κάνει τότε θα πρέπει να σβήσει τις προεξέχουσες γραμμές ξύνωντας με το κοπίδι και τρίβωντας με γυαλόχαρτο αλλά θα πρέπει και να ξαναχαράξει τις γραμμές απ την αρχή με γνώμονα την κλίμακα και τις αληθινές γραμμές του αεροπλάνου…!Πως όμως θα ξαναχαρακτούν οι γραμμώσεις στα χνάρια του κατασκευαστή και στα ίδια μεγέθη? Εγώ προσωπικά αυτό το λέω τσάμπα ταλαιπωρία.Φυσικά ο καθένας κάνει ότι θέλει απλά εγώ πρέπει να αναφέρω τα υπέρ και τα κατά της όλης υπόθεσης.Στην απέναντι μεριά οι ήδη χαρακτές γραμμώσεις επιτρέπουν την απευθείας χρήση του scriber ή κοπιδιού χωρίς περεταίρω διαδικασίες.Διαλέξτε και πάρτε.Τέλος η τελευταία παράμετρος μιλάει για την επάρκεια των χαρακτικών εργαλείων.Δυστηχώς στο scribing δεν επαρκεί μόνο ένας χαράκτης και ένα κοπίδι και είναι αδύνατο να προσαρμόσεις στάνταρ γραμμές για όλες τις διαστάσεις από 1/72 μέχρι 1/32.Θέλουμε λοιπόν περισσότερα εργαλεία από ότι περιμέναμε τελικά να το κάνουμε με ένα απλό κοπίδι.Μιλάμε για χαράκτη καρβιδίου,διάφορα κοπίδια,οδοντιατρικές λαβίδες,stencils,πλαίσια χάραξης γραμμών,χαράκτες balsa,πιο χοντρά κοπίδια,ψιλότερα κοπίδια,βουρτσάκια,πριτσινωτές,παλιές οδοντόβουρτσες και πολλά και διάφορα.Παραθέτω και σχετικές φωτογραφίες προτού προχωρήσουμε στην διαδικασία της χάραξης.
Είδαμε μερικές φωτογραφίες από τα εργαλεία που θα χρειαστούμε για να ξεκινήσουμε το χάραγμα.Εν αρχή θα πρέπει να αποφασίσουμε όπως είπαμε και παραπάνω το αν θα χαράξουμε η όχι.Αξίζει τον κόπο η όχι;διαφορετικά αν νομίζουμε ότι δεν θα έχουμε το επιθυμιτό αποτέλεσμα είναι περιττό να το κάνουμε.Εάν ναι τότε ξεκινάμε.Θεωρούμε ότι εχουμε ένα μοντέλο το οποίο έχει μεν τις απαιτούμενες χαράξεις αλλά όχι ικανοποιητικές για μας.Μπορούμε να κάνουμε το εξής.Παίρνουμε το κοπίδι μας και το γυρίζουμε ανάποδα με την κόψη προς εμάς και αρχίζουμε να τονίζουμε την αυλάκωση απαλά κατά μήκος,αργά και μαλακά.Είναι σημαντικό να γίνεται αυτή η κίνηση πάντα από πάνω προς τα κάτω έτσι ακριβώς όπως πάμε να γράψουμε ένα γράμμα γιώτα.Αυτό μας δίνει τον καλύτερο έλεγχο καθώς έτσι ελέγχεται η δύναμη μας στο κοπίδι και επίσης ελαχιστοποιούμε την πιθανότητα να κάνουμε λάθος και να κόψουμε σε λάθος σημείο με αποτέλεσμα να ψαχνόμαστε στο πως θα το διορθώσουμε.Αυτή η τεχνική με το ελέυθερο χέρι(έτσι το ονομάζω εγώ)είναι και η τεχνική που εφαρμόζω εγώ στις περισσότερες περιπτώσεις,αλλά απαιτεί και πείρα την οποία αν δεν την έχετε δεν σας συνιστώ να την ακολουθήσετε.Τι άλλο συμβαίνει τώρα.!Με την τεχνική αυτή δοκιμάζουμε την σκληρότητα του πλαστικού.Αυτό σημαίνει ότι αν δούμε ότι το κοπίδι μας χαράζει όπως ένα μαχαίρι στο βούτυρο αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να συνεχίσουμε αυτή την τεχνική,καθώς με τον σωστό τρόπο και με υπομονή θα έχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα.Αν όμως δούμε ότι αυτό δεν συμβαίνει όπως αναφέρουμε δηλαδή ότι το πλαστικό δεν είναι μαλακό αλλά σκληρό τότε φίλοι μου δεν είναι συνετό να αρχίσουμε το χάραγμα με το κοπίδι.Είναι σαν να έχουμε την αντίθετη περίπτωση,σαν να έχουμε ένα μαχαίρι και να προσπαθούμε να κόψουμε σωστά μια γραμμή πάνω σε ένα ξύλο. Η προσπάθεια μας να επιμείνουμε σε σκληρή επιφάνεια με το κοπίδι το μοναδικό αποτέλεσμα που θα μας δώσει θα είναι τα λάθη και οι γραμμές σε λάθος σημεία που θα είναι πολύ δύσκολα να διορθωθούν.Σε αυτή την περίπτωση λοιπόν του σκληρού πλαστικού πρέπει να έχουμε σαν οδηγό αυτό το μικρό μεταλικό χαρακάκι που βάζοντας το στο πλάϊ μιας γραμμής,σιγά σιγά χαράζουμε αυτό που θέλουμε.
Έτσι χαράζουμε με τα stencil χάραξης και πόντα καρβιδίου η scriber με την βοήθεια μοντελιστικής ταινίας για σταθεροποίηση.
Αυτά τα παραδείγματα ισχύουν για τις επίπεδες και όχι μόνο επιφάνειες.Το χαρακάκι που φαίνεται στην φωτό βοηθάει πολύ στα επίπεδα μέρη και όπου αλλού μπορεί να μας βοηθήσει προκειμένου να αποφύγουμε τα λάθη.Σε περιοχές τώρα που αυτό δεν μας βοηθάει όπως επάνω στις κλίσεις και τις καμπύλες της ατράκτου(fuselage)πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τα stencil χάραξης όπως βλέπετε στην παρακάτω φωτογραφία.Αυτό προτείνεται διότι τα stencil είναι ελαστικά και μπορούν να μας φανούν σωτήρια ειδικά πάνω στις καμπύλες επιφάνειες και σε περιοχές μεταξύ ατράκτου και φτερών που μπορεί να συνεχίζονται γραμμώσεις.Μας δίνουν πάντα την λύση καθώς είναι έυκαμπτα και μπορούμε να τα σταθεροποιήσουμε με γωνία η κλίση χρησιμοποιώντας μοντελιστική ταινία και έπειτα χαράσουμε κάνοντας αυτά χάρακα.
Χάρακες Stencil.
Όπως βλέπετε και στην φωτογραφία με τα stencils έχουμε κι άλλου είδους δυνατότητες όπως η χάραξη γεωμετρικών σχημάτων και ευθειών προκειμένου να ήμαστε όσο γίνεται πιο ακριβείς.Είναι εργαλεία που θα πρέπει να έχουμε οπωσδήποτε στη συλλογή μας και η σωστή χρήση τους θα μας δώσει σίγουρα και όμορφα αποτελέσματα.Αυτό που θα πρέπει να προσέξουμε μόνο είναι ότι τα stencils θέλουν λίγο ευγένεια κατά την διαδικασία λυγίσματος γιατί είναι πολύ ψιλά εργαλεία και πρέπει να μην τα τσακίσουμε όπως μια σελίδα χάρτινη γιατί αυτό σημαίνει την μειωμένη απόδοση τους μετά,καθώς θα υπάρχουν σημεία όταν τα ακουμπήσουμε δεν θα εφάπτουν σωστά με αποτέλεσμα την δυσκολία μας στο να χαράξουμε μετά.Άλλο ένα τελευταίο που πρέπει να προσέχουμε είναι το σωστό στερέωμα τους με την χαρτοταινία.Πρέπει να φροντίσουμε να είναι σταθερά στην θέση τους και τόσο ακίνητα ώστε όταν περνάμε το κοπίδι από δίπλα του να μην μετακινείται διότι αυτό όπως καταλαβαίνετε σημαίνει στραβή γραμμή και λάθος χάραξη.Επίσης ιδιαίτερη προσοχή κατά την χάραξη στο να μην (καβαλήσουμε)το stencil με το κοπίδι.
Κανείς μας δεν θέλει ένα χαραγμένο εργαλείο όπως και ένα χαλασμένο κοπίδι από κοπές πάνω σε μεταλικές επιφάνειες.
Μετά το πέρας της χάραξης λοιπόν,πρέπει να περάσουμε γυαλόχαρτο σε όλο το έυρος όλων των γραμμών.Ύστερα από αυτό το τελικό στάδιο και αφού βεβαιωθήκαμε ότι όλα έγιναν συμφωνα με τις παραπάνω συνθήκες ήμαστε έτοιμοι να πούμε ότι τελειώσαμε επιτυχώς μια αναβάθμιση του μοντέλου με scribing.Σε γενικές γραμμές αυτή είναι η βασική νοοτροπία όσον αφορά το scribing.Εδώ δεν αποκλείουμε ούτε παρακάμπτουμε και το different way που λέμε,δηλαδή τον άλλο τρόπο.Δεν θέλω να είμαι απόλυτος ούτε και να περάσω την νοοτροπία των απόλυτων τεχνικών πάνω στον μοντελισμό,όμως είμαι σε θέση να προτείνω πλέον τις πιο έυκολες τεχνικές.Κανένας δεν μπορεί να ασκήσει τον μοντελισμό μέσα σε ένα φάσμα περιορισμένων τεχνικών.Ο καθένας είναι ελέυθερος να εφαρμόσει όποια τεχνική και τρόπο θέλει για να φτιάξει κάτι,η να βελτιώσει το στάδιο που εργάζεται ακόμη και με διαφορετικές τεχνικές από αυτές που περιγράφω εγώ.Ακόμη και εγώ καθ ότι κανείς δεν είναι τέλειος,μπορεί να μην γνωρίζω κάτι για το οποίο γνωρίζει κάποιος άλλος,και μην ξεχνάμε ότι όσο ζείς μαθαίνεις.Μπορεί για παράδειγμα κάποιος να πάρει χοντρή χαρτοταινία,να καλύψει την γράμμωση με αυτή,και να χρησιμοποιήσει την ίδια την ταινία για να χαράξει την γραμμή,σκίζωντας παράλληλα την ταινία.Βλέπεις όμως καθαρά καθώς χαράζεις?Παρ όλα αυτά εσύ μπορείς να το κάνεις αν θεωρείς ότι το χεις.Μπορεί για παράδειγμα να θες να χαράξεις με την κόψη του κοπιδιού κατά κάτω επειδή για τον α,β λόγο σου αρέσει καλύτερα.Κανένα πρόβλημα αν θεωρείς ότι έχεις τόσο σταθερό χέρι ώστε να μην σου φύγει το κοπίδι και κάνεις λάθος κόψιμο.Μπορεί να θες να χαράζεις αποκλειστικά με scriber καρβιδίου.Κανένα πρόβλημα αλλά θα δείς ότι το ανάποδο κοπίδι αν όχι σε όλες τις περιπτώσεις στις περισσότερες σου αποδίδει καλύτερα.Εγώ μιλάω πάντα εμπειρικά και όχι απόλυτα.Η δοκιμή και η επανάληψη είναι η μητέρα της μαθήσεως.