6.Η Φάση του στοκαρίσματος.
Εδώ θα μιλήσουμε για την φάση του στοκαρίσματος,μια επίπονη διαδικασία όπως θα δούμε παρακάτω.Όταν πρωτοέφτιαξα το πρώτο μου μοντέλο σε μικρή ηλικία τότε είχα την αίσθηση ότι δεν χρειαζόταν σε καμιά περίπτωση η τεχνική του στοκαρίσματος,άλλωστε πού να ξέρω ο φουκαράς...Όταν όμως αργότερα έβλεπα το τελείωμα τότε πάντα κάτι δε μου άρεσε χωρίς να ξέρω τι.Με τον καιρό όμως καθώς βελτιωνόμουν,ανακάλυψα την σπουδαιότητα του στόκου όπως και την αναγκαιότητα του στις κατασκευές μας.Πως στοκάρουμε ένα κενό τώρα.Κατ αρχάς πρέπει να δούμε με τι είδους κενό έχουμε να κάνουμε.Εάν πρόκειται για μεγάλο άνοιγμα τότε υπάρχει ένα ζήτημα.Δεν μπορούμε να γεμίσουμε έτσι έυκολα με στόκο ένα μεγάλο κενό διότι πρώτον θα χρειαστούμε μεγάλη ποσότητα,και δέυτερον ο στόκος καθώς στεγνώνει θα υποχωρεί σε βάθος αφήνωντας πάντα ένα κενό γεμίσματος μαζί με ρυτίδες που εμείς συνεχώς θα γεμίζουμε και αυτός με τη σειρά του θα υποχωρεί εκ νέου με συνολικό αποτέλεσμα μια κακοτεχνία που σημειωτέον ο στόκος θα αργεί πάρα πολύ να του επιτρέψει να στεγνώσει λόγω μεγάλης ποσότητας του υλικού.
Σε γενικές γραμμές είναι πιο συνετό να μην χρησιμοποιούμε στόκο όταν έχουμε να κάνουμε με μεγάλα κενά για τους λόγους που ανέφερα παραπάνω.Οι ιδανικές περιπτώσεις για την εφαρμογή του στόκου είναι για κενά που δεν ξεπερνούν το ένα χιλιοστό σε άνοιγμα,όπως και σε μικρές ρωγμές αντίστοιχα.Το βασικό όλων είναι να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε ένα καλαίσθητο αποτέλεσμα που όπως θα δούμε παρακάτω δεν θα μας δώσει παρά μόνο θετικά σχόλια.Στην παραπάνω φωτογραφία βλέπουμε τρία είδη εργαλείων τα οποία είναι οδοντιατρικά και ένα σωληνάριο στόκου.Η εφαρμογή του στόκου γίνεται με ένα από αυτά,τα οποία τα διαλέγουμε σύμφωνα με την ανάλογη επιφάνεια που θα περάσουμε και ανάλογα με την περίπτωση.Παρακάτω έχω διαμορφώσει μια ιμιτελή φωτό για να σας δείξω μερικά πράγματα.
Παρατηρούμε τα εξής σε αυτή τη φωτογραφία.Ένα στοκάρισμα στο κάτω μέρος στούς αεραγωγούς των κινητήρων,όπως και στο δεξιό φτερό,καθώς και μερικά στοκαρίσματα στα πίσω φτερά.Η βασική αρχή είναι η εξής.Όταν πάμε να γεμίσουμε κενά με το ανάλογο εργαλείο φροντίζουμε η ποσότητα μας να είναι αρκετή ώστε να γεμίζει και να κρύβεται το σημείο με το κενό αλλά σε βαθμό τέτοιο που να μην λερώνουμε και την γύρω περιοχή που δεν χρειάζεται όπως πχ σημεία εξαγωγών κινητήρων που διαθέτουν στόρια και σχισμές που βγαίνει αέρας στην πραγματικότητα.Το να λερώσουμε τέτοια σημεία που δεν πρέπει να ακουμπάει στόκος σημαίνει και καταστροφή των σημείων αυτών,και μην ξεχνάτε ότι ο στόκος είναι τοξικός σε μεγάλη ποσότητα λιώνοντας το πλαστικό κυριολεκτικά.Επίσης δεν ξεχνάμε ποτέ ότι πρέπει να έχουμε καλό αερισμό όταν εφαρμόζουμε στόκο διαφορετικά μπορεί να ζαλιστούμε η να πάθουμε άλλα προβλήματα υγείας.Εγώ για παράδειγμα όταν στοκάρω ανοίγω το σωληνάριο,βάζω όσο θέλω στη μύτη του εργαλείου μου και κλείνω το καπάκι του στόκου αποτρέποντας το στέγνωμα του και την μυρωδιά μαζί.Το πολύ δεν σημαίνει και καλύτερα σε πολλές απ' τις περιπτώσεις γι αυτό μεγάλη προσοχή στο σωστό γέμισμα και όχι στο υπερβολικό.Κοιτάξτε το δεξιό φτερό του αεροπλάνου πόσο λερωμένο είναι σε αυτή την περίπτωση.Εάν αυτός ο στόκος αφεθεί έτσι την ώρα της βαφής θα διαπιστώσουμε με φρίκη (ιδίως αν βάψουμε με αερογράφο)ότι θα φαίνεται απαίσια μετά την βαφή σαν ένα περίεργο μπάλωμα σε ένα παντελόνι.Το ίδιο αποτέλεσμα θα έχουμε και σε βαφή με πινέλο ακόμη κι αν η βάση χρώματος μας είναι πιο σφιχτή.Για να μην έχουμε αυτά τα αποτελέσματα λοιπόν πρέπει να εφαρμόζουμε πιο λίγο στόκο,και γι αυτό το ανέφερα πιο πάνω.Πρέπει το τελείωμα του στόκου (μετά το τρίψιμο που θα αναφερθούμε πιο κάτω)να είναι όπως η γραμμή που βλέπουμε στην φωτό με το Mig στον δεξιό αεραγωγό απ την αριστερή του μεριά συγκεκριμένα.Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο στόχος μας είναι να στοκάρουμε αλλά και να μην λερώσουμε κιόλας.Βλέπουμε πχ στην ίδια φωτό ότι ο αριστερός αεραγωγός θέλει περισσότερο τρίψιμο για ένα καλύτερο αποτέλεσμα όπως και η λεπτομέρεια στο δεξιό φτερό επίσης.Αφού περάσουμε μια πρώτη εφαρμογή αφήνουμε τα σημεία μας να στεγνώσουν αρκετή ώρα-ανάλογα με το είδος του στόκου και ύστερα τρίβουμε..Ξαναπερνάμε ξανατρίβουμε.Το πως τρίβουμε θα το αναφέρουμε σύντομα.Ο στόκος σε γενικές γραμμές δεν είναι κάτι δύσκολο όμως απαιτεί δεξιότητα και υπομονή που θα αποκτηθεί με τον καιρό.Ύστερα από αρκετό χρόνο άνω των 3 ωρών και αφού βεβαιωθούμε ότι ο στόκος είναι σκληρός περνάμε στην επόμενη φάση που είναι το τρίψιμο των επιφανειών που έχουμε στοκάρει.Η διαδικασία έχει ως εξής.Θα χρειαστούμε δύο και τριών ειδών γυαλόχαρτα τα οποία θα μας κάνουν όλη τη δουλειά όπως θέλουμε.Επιπλέον θα χρειαστούμε το βασικότερο όλων που είναι το νερό.Έχουμε λοιπόν τα εξής υλικά.
Γυαλόχαρτα και ένα μικρό πλαστικό πιατάκι όπως πχ αυτά τα οποία βρίσκονται μέσα τα μικρά γαλατάκια του εμπορίου που βάζουμε στον καφέ μας.Δεν είναι απαραίτητο να είναι τόσο μικρά,αλλά οτιδήποτε νομίζουμε εμείς ότι μας κάνει.Ο λόγος που χρειαζόμαστε το νερό είναι διότι χρειάζεται να βουτάμε τακτικά το γυαλόχαρτο μέσα του προκειμένου αυτό να μην στομώνει με αποτέλεσμα να τρίβει σωστά.Ένα στομωμένο γυαλόχαρτο θα είναι άσπρο και δεν πρόκειται να τρίβει όσο κι αν προσπαθούμε,ενώ αντίθετα όταν θα το βουτάμε μέσα στο νερό κάθε τόσο αυτό θα απορρίπτει το περίσσιο τριμμένο πλαστικό με αποτέλεσμα το χαρτί να κρατάει τις ιδιότητες του ενεργές και εμείς να τρίβουμε περισσότερη ώρα προτού χρειαστεί να αλλάξουμε το κομμάτι μας με νέο.Επιπλέον το νερό όταν τρίβουμε πάνω στην επιφάνεια μεταφέρει και το ίδιο τα μόρια του πλαστικού ταυτόχρονα μαζί με την τριβή που παράγεται με το γυαλόχαρτο έχοντας σαν αποτέλεσμα την καλύτερη εργασία και το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Υποχρεωτικά λοιπόν καταλήγουμε στην χρήση του γυαλόχαρτου με νερό μαζί.Να θυμάστε πάντα ότι γυαλοχάρτισμα χωρίς νερό αποκλείεται και μπορείτε να δείτε το γιατί αμέσως μόλις το δοκιμάσετε και μόνοι σας και χωρίς να μπω καν στον κόπο να σας το εξηγήσω,και επιπλέον θα σας αναφέρω και ένα στοιχείο που το έχω παρατηρήσει στην πράξη.Κάποιες φορές τρίβοντας το αεροπλάνο σε σημεία όπου είναι αμφίβολο εάν το στοκάρισμα θα μας αποδόσει λόγω ελάχιστου ανοίγματος,μπορούμε να κλείσουμε ένα κενό με το γυαλόχαρτο σκέτο τρίβοντας κυκλικά και απαλά μια περιόχη με αποτέλεσμα τα φερόμενα μόρια πλαστικού που κινούνται από το τρίψιμο να αποθηκέυονται ανάμεσα στο χάσμα και ταυτόχρονα με την χρήση του νερού που αναφέραμε πιο πριν να καταφέρνουμε κάτι σαν στοκάρισμα.Το έχω δεί στην πράξη αλλά αυτό το κάνουμε μόνο όταν μιλάμε για ανάλογα κενά,και εννοείται ότι δεν αναφέρεται η εν λόγω τεχνική σε μέρη όπου υποχρεωτικά βάζουμε στόκο.
Ας πούμε όμως τώρα λίγα λόγια τώρα για τα γυαλόχαρτα και τις ιδιότητες τους προτού δούμε την διαδικασία του τριψίματος.Όπως το λέει και η λέξη το γυαλόχαρτο αποτελείται κατά κόρον από σκληρό χαρτί και ρινίσματα γυαλιού.Το γυαλί επεξεργασμένο έτσι του δίνει την δυνατότητα να τρίβει επιφάνειες.Επεξεργάζεται και βγαίνει σε διάφορες διαστάσεις και βαθμούς ανάλογα με το τι είδους εργασία έχουμε να κάνουμε.Στον μοντελισμό όμως χρειαζόμαστε ψιλούς βαθμούς σε σκληρότητα υλικού και αυτό διότι δεν μπορούμε να δουλέψουμε χοντρό γυαλόχαρτο στο πλαστικό για το λόγο ότι πολύ απλά θα το καταστρέψουμε.Στον μοντελισμό μιλάμε για γυαλόχαρτα όπου θα κυμαίνονται από 200 εώς και 2000 βαθμούς όπου και θα μιλήσουμε παρακάτω.Όσο πιο μικρό είναι το νούμερο τόσο σκληρότερο θα είναι το τρίψιμο του όπως και μεγαλύτερη η διάρκεια του.Δεν κάνουν όμως όλα τα γυαλόχαρτα για τις ίδιες περιπτώσεις διότι κατά την εργασία του λόγω τριβής αφήνει γραμμές πίσω του οι οποίες δεν είναι αισθητικά ωραίες επάνω στις επιφανειες μας.Γιά τον λόγο αυτό χρησιμοποιούμε ψιλά χαρτιά για να αποφύγουμε την μεγάλη φθορά στο αεροπλάνο μας.Η στρατηγική έχει ως εξής.Ξεκινάμε να τρίψουμε μια επιφάνεια με μικρό νούμερο πάντα.Εγώ προσωπικά ξεκινάω με νούμερο 180 σιγά σιγά με προσοχή και συνεχίζω με 400.Αργότερα και όπου χρειάζεται μπορούμε να βάλουμε και 1000 βαθμούς.Ο σκοπός που μεταπηδούμε σε μεγαλύτερους βαθμούς είναι για το ομαλότερο τρίψιμο των αρμών και φυσικά για το ομαλότερο σβήσιμο των γραμμών που έγιναν από το τρίψιμο.Σκληρό,μαλακό,ακόμη πιο μαλακό και αν χρειαστεί ακόμη πιο μαλακό εώς ότου γίνει η επιφάνεια μας ομαλή και χωρίς βαθουλώματα και γραμμές.Έχουμε τώρα μπροστά μας το μοντέλο έτοιμο για να τριφτεί.Παίρνουμε ένα ψαλίδι παλιό και κόβουμε ένα κομμάτι γυαλόχαρτο ανάλογα με την επιφάνεια που θα δουλέψουμε και ανάλογα την κλίμακα του αεροπλάνου.Κόβουμε τέτοιο κομμάτι ώστε να μπορούμε να το δουλέψουμε άνετα με τρία δάχτυλα ώστε να μπορούμε να κάνουμε όλες τις κινήσεις χωρίς να μας φέυγει απ το χέρι.Το βουτάμε στο νερό μερικά δευτερόλεπτα και ξεκινάμε να τρίβουμε ομόρροπα χωρίς ιδιαίτερη δύναμη ώστε να εξαλείψουμε το περίσσευμα του στόκου μην ξεχνώντας κάθε τόσο να βουτάμε στο νερό το γυαλόχαρτο μας.Σιγά σιγά θα αρχίσει η επιφάνεια που τρίβουμε να γίνεται πιο λεία και όσο πιο λεία γίνεται τόσο πιο μεγάλο νούμερο γυαλόχαρτο αλλάζουμε εμείς,απλά σταδιακά και με σταθερα βήματα.Παρατηρήστε τώρα την παρακάτω πτέρυγα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις θα ήταν συνετό να μην τρίβουμε κάθετα πάνω σε μια πτέρυγα όπως στο παράδειγμα αυτό όπου φαίνονται δύο ειδών τριψίματα,ένα οριζόντιο και ένα κάθετο.Παράλληλα με την διαδικασία του τριψίματος δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις γραμμές του μοντέλου μας.Ο σκοπός μας είναι να τρίψουμε αλλά χωρίς να εξαφανίσουμε και τις γραμμές γιατί ένα ανέμελο τρίψιμο θα μας οδηγήσει πιθανότατα και σε επαναχάραξη των γραμμών πράγμα που θα είναι περιττό σε αυτή την περίπτωση.Το κάθετο τρίψιμο όπως είπα δεν προτιμάται για ένα βασικό λόγο που θα συναντήσουμε παρακάτω όταν θα έρθει η ώρα της βαφής.Πρέπει πάντα να τρίβουμε ομόρροπα κατά μήκος μιάς επιφάνειας διότι ένα κάθετο τρίψιμο θα φανεί αμέσως στο πινέλο,πόσο μάλλον στον αερογράφο όπου τα μόρια βαφής είναι διαφορετικά και πολύ πιό ψιλά.Πολλές φορές στο παρελθόν έτριψα κάθετα,έβαψα οριζόντια και μετά έψαχνα να δω γιατί η βαφή στο σημείο αυτό άφηνε γραμμές.Η κατάσταση είναι ακριβώς η ίδια και χειρότερη στον αερογράφο με ανεπανόρθωτα αποτελέσματα.Πρέπει να υπάρχει σωστή ροή κατά το τρίψιμο και ακριβώς η ίδια κατά την φάση της βαφής.Το οριζόντιο τρίψιμο όπως αυτό που φαίνεται στην παραπάνω φωτογραφία είναι το πιο σωστό κατά τη γνώμη μου και προσέχει καλύτερα και τις γραμμώσεις του αεροπλάνου συν ότι δεν θα αφήνει δυσάρεστες γραμμώσεις όταν βάψουμε.Πρέπει να θυμόμαστε.Οριζόντιο τρίψιμο=οριζόντια βαφή.Κάθετο τρίψιμο=κάθετη βαφή.Παρακάτω σαν δείγμα έχουμε και ένα γυαλόχαρτο που ξεκινάει να στομώμει.
Το γυαλοχάρτισμα απαιτεί εξάσκηση και πάλι εξάσκηση προκειμένου να έχουμε τα σωστά αποτελέσματα.Μετά το πέρας ενός τριψίματος όμως μας περιμένει μια δυσάρεστη έκπληξη προς απογοήτευση μας.Ξαφνικά εκεί που αφιερώσαμε τόσο χρόνο για να τρίψουμε βλέπουμε ότι παρά τις προσπάθειες μας ακόμη έχουμε να κάνουμε με κενό στο σημείο στοκαρίσματος και αυτό θα συμβεί τις περισσότερες φορές δυστηχώς.Ο λόγος που οφείλεται αυτό είναι στις ιδιότητες του στόκου ο οποίος έχει την τάση να ρουφάει προς τα κάτω ιδίως όταν έχουμε βάλει παραπάνω ποσότητα στο σημείο στοκαρίσματος.Η μοναδική αντιμετώπιση είναι η δέυτερη εφαρμογή στόκου στο σημείο αυτό και τα διαδοχικά τριψίματα όσες φορές απαιτείται αυτό.Είπαμε ήμαστε μοντελιστές και πρέπει να μας διακρίνει η υπομονή για ένα σωστό αποτέλεσμα,και αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε ποτέ.